Rusya’nın Ukrayna tahıl anlaşmasından çekilmesi, kuraklığın etkileriyle mücadele etmeye çalışan Afrika ülkelerinde gıda sorunları yaşanabileceğine dair uyarıları da beraberinde getirdi.
27-28 Temmuz’da yapılacak Rusya-Afrika zirvesine birkaç gün kala Kremlin’in böyle bir karar alması birçok uluslararası gözlemciyi şaşırttı.
Temmuz 2022’de yürürlüğe girmesinden bu yana üç kez yenilenen anlaşma, kargo gemilerinin güvenilir bir koridor üzerinden Ukrayna’nın Odessa, Chornomorsk ve Yuzhni/Pivdennyi limanlarına ulaşmasını sağladı.
Kenya hükümeti, etkilerinin orantısız bir şekilde Afrika Boynuzu’ndaki ülkeleri etkilediğini söyleyerek, Rusya’nın kararını “arkadan bir bıçak” olarak nitelendirdi.
Tahıl ticaretindeki sorunlar, Afrika’daki gıda dağıtım ağı üzerinde şimdiden büyük bir baskı oluşturmuş, milyonlarca insanı gıda kıtlığı ve artan fiyatlar ile baş başa bırakmıştı.
Gıda güvenliği nasıl etkilenecek?
Somali, Kenya, Etiyopya ve Güney Sudan’da 50 milyondan fazla insan, üst üste gelen kuraklık nedeniyle gıda yardımına ihtiyaç duyuyor.
BM, tahıl anlaşmasının bu ülkelere 625.000 ton gıda yardımı sağladığını belirtiyor.
Dünya Ticaret Örgütü Lideri Ngozi Okonjo-Iwela, “Karadeniz’deki gıda, yem ve gübre ticareti, dünya gıda fiyatlarının istikrarı için hayati önem taşıyor. En fakir ülkelerin ve fakir insanların en çok acı çektiğini görmek üzücü.”
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), anlaşmanın Temmuz 2022’den bu yana gıda fiyatlarında %11,6’lık bir düşüşle sonuçlandığını da söylüyor.
Şimdi tüm bunların hızla alt üst olacağına dair endişeler var.
Addis Ababa Üniversitesi’nde kamu politikası uzmanı olan Dr. Constantinos, “Piyasa dinamikleri hemen değişecek. Piyasalar her zaman yenilikleri takip eder” dedi.
“Bu açıklama yapılır yapılmaz tahıl tüccarları fiyatlarını artıracak, ülkeler gıda stokları yapacak ve ülkelerinden gıda ihracatını yasaklayacak.”
Kenya’da artan gıda fiyatları ve kötü geçim koşulları nedeniyle ölümcül protestolar düzenlendi.
Ekonomistler ayrıca daha genel olarak ekonomik görünüm hakkında uyarıda bulunuyorlar.
Constantinos, “Ülkeler Rusya’dan buğday, bitkisel yağ ve gübre ithalatında çok önemli sorunlar yaşayacak. Bir de Afrika’da doğal mülteciler ve özellikle ülke içinde yerinden edilmiş insanlar gibi birbiri ardına gelen sorunlar var.”
Rusya anlaşmaya geri dönecek mi?
Rusya lideri Vladimir Putin, Moskova’nın durumu hakkında net bir şekilde konuştu ve Batı kısıtlamaları kaldırır ve finansal faaliyetlere dönerse, anlaşmaya geri döneceğini söyledi.
Putin bu yanıtı, sorunun çözümüne yönelik yoğun küresel baskı ve diplomatik çabalara karşılık verdi.
Başta BM, Türkiye ve Avrupa Birliği olmak üzere bazı Afrika ülkeleri başta olmak üzere uluslararası paydaşlar, gıda güvenliğini garanti altına alacak bir çözüm için Rus yetkililerle görüştü.
Karar Rusya’nın Afrika’daki destek arayışlarını etkileyecek mi?
Anlaşmadan çekilen Rusya, Afrikalı ortaklarıyla ilişkilerini etkileme ve hatta bozma riskini göze aldı.
Rusya-Afrika zirvesi 27-28 Temmuz’da St. Petersburg’da gerçekleşti. 14 Afrika ülkesi gıda ithalatının yarısı için Rusya ve Ukrayna’ya bağımlı.
Rusya, Libya, Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mozambik ve diğer ülkelerde yaşanan gerilimlere sıklıkla müdahil oluyor.
